Koncepcja „Uniwersytet Samorządności” jest realizowana w ramach Programu Odnowy Wsi na lata 2021-2025. Nawiązuje do zapisów Strategii Rozwoju Województwa Podkarpackiego. Wdrażanie Programu przyczynia się do integracji aktywizacji społeczności wiejskiej poprzez działania mające na celu zaspokajanie potrzeb społecznych i kulturalnych oraz zachowanie dziedzictwa kulturowego, a elementy koncepcji „Uniwersytetu Samorządności” mają wpływ na rozwój priorytetu „Edukacji poprzez kształtowanie i promocję postaw związanych z uczeniem się przez całe życie”. Jest to pierwsza tego typu Inicjatywa w Polsce.
Koncepcja „Uniwersytet Samorządności” ma na celu wdrażanie działań ukierunkowanych na wspieranie idei społeczeństwa obywatelskiego na obszarach wiejskich. „Uniwersytet Samorządności” ma rozwijać ideę społeczeństwa obywatelskiego na obszarach wiejskich poprzez: propagowanie samorządności, popularyzowanie postaw patriotycznych, podnoszenie poziomu świadomości prawnej oraz wzrost różnego rodzaju kompetencji i kwalifikacji. Ważnym elementem jest kreowanie lokalnych liderów, m.in. sołtysów, radnych czy osób działających
w niezależnych stowarzyszeniach. Wszystko po to, aby zachęcić mieszkańców do działań na rzecz budowania swoich „Małych ojczyzn”, zwiększyć ich świadomość oraz odpowiedzialność w zakresie obywatelskiego i społecznego zaangażowania.
Głównym założeniem „Uniwersytetu Samorządności” jest stworzenie warunków do przeprowadzenia inicjatyw edukacyjnych polegających na organizacji szkoleń, zajęć, kursów, warsztatów, które stanowiłyby odpowiedź na całość zapotrzebowań lokalnych społeczności w zakresie samorządności, których realizacja pozwoli podnieść poziom świadomości i aktywności społecznej na obszarach wiejskich województwa podkarpackiego.
Koncepcja „Uniwersytet Samorządności” zakłada realizację inicjatywy w dwóch etapach:
W ramach I etapu zrealizowanego w roku 2021 wybrano 18 beneficjentów (w trybie konkursowym), którzy otrzymali pomoc finansową na realizację zadań inwestycyjnych. I etap - inwestycyjny związany był z przygotowaniem niezbędnej infrastruktury na potrzeby przeprowadzania zakładanych form edukacyjnych. Gminy realizowały zadania związane z ulepszeniem obiektu budowlanego (remont lub wyposażenie). Wsparcie przeznaczone było na realizację zadań inwestycyjnych polegających na drobnym remoncie lub zakupie wyposażenia do już istniejących
i funkcjonujących obiektów pełniących funkcje kulturalne, społeczne, czy edukacyjne takich jak: świetlice wiejskie, domy kultury, budynki OSP.
Beneficjenci, którzy wykonali I etap w 2021 r. zobowiązani są do realizacji II etapu szkoleniowego (w latach 2022-2025), który polegać będzie na realizacji założeń edukacyjnych - minimum 6 inicjatyw z wykorzystaniem przygotowanej infrastruktury technicznej. Kwota pomocy finansowej dla gminy z przeznaczeniem na realizację inicjatyw wynosi do 75%, całkowitej wartości tych zadań i nie może przekroczyć 15 000,00 zł.